سازسنتی و قدیمی در میان سازها

تاریخچه تنبک

تاریخچه دقیق پیدایش تنبک مشخص نیست، اما شواهد و مدارک نشان می‌دهد که این ساز از دوران باستان در بین اقوام مختلف ایرانی و خاورمیانه رواج داشته است. قدیمی‌ترین تصاویر مربوط به تنبک در نگاره‌ها و مینیاتورهای مربوط به دوره ساسانیان یافت شده است. در این تصاویر، نوازندگان تنبک را در کنار نوازندگان دیگر سازها مانند دف و نی مشاهده می‌کنیم.

در طول قرون متمادی، تنبک در تکامل موسیقی ایرانی نقشی اساسی ایفا کرده است. این ساز در ابتدا به عنوان ابزاری برای همراهی با خوانندگان و نوازندگان دیگر استفاده می‌شد، اما به تدریج جایگاه خود را به عنوان یک ساز تکنوازی نیز پیدا کرد.

امروزه تنبک یکی از سازهای ضروری در ارکسترهای سنتی ایرانی است و در سبک‌های مختلف موسیقی از جمله ردیف دستگاهی، موسیقی نواحی، تصنیف و موسیقی کلاسیک ایرانی به کار می‌رود.

ساختار تنبک

تنبک از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

• تنه: تنه تنبک از جنس چوب، فلز یا سفال ساخته می‌شود. شکل تنه تنبک معمولاً استوانه‌ای یا مخروطی است و در قسمت پایین آن پایه‌ای برای قرار گرفتن روی زمین تعبیه شده است.
• پوست: پوست تنبک از جنس پوست حیواناتی مانند بز، گوسفند یا گوساله تهیه می‌شود. پوست روی دهانه بزرگ تنبک کشیده و با استفاده از میخ و طناب محکم می‌شود.

در لبه پایینی تنه تنبک، سوراخ‌های کوچکی وجود دارد که برای عبور زه‌ها تعبیه شده است. زه‌ها نوارهایی از جنس نخ یا فلز هستند که به دور تنه تنبک پیچیده می‌شوند و تنش پوست را تنظیم می‌کنند.

نوازنده تنبک با انگشتان دست خود به پوست ضربه می‌زند و صداهای مختلفی از آن تولید می‌کند. تنبک صدایی گرم، بم و طنین‌دار دارد و می‌تواند طیف وسیعی از صداها را تولید کن

انواع تنبک

تنبک‌ها در اندازه‌ها و جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند. رایج‌ترین نوع تنبک، تنبک چوبی است که از جنس چوب گردو، توت یا افرا ساخته می‌شود. تنبک‌های فلزی نیز از جنس آلومینیوم یا مس ساخته می‌شوند و صدایی تیزتر و زیرتر از تنبک‌های چوبی دارند. تنبک‌های سفالی نیز به دلیل ظرافت و زیبایی ظاهری، طرفداران خاص خود را دارند.

علاوه بر تنبک‌های سنتی، تنبک‌های مدرن نیز با استفاده از مواد و تکنیک‌های جدید ساخته می‌شوند. به عنوان مثال، تنبک‌های فایبرگلاس به دلیل وزن کم و مقاومت بالا، در بین نوازندگان حرفه‌ای محبوب هستند.

یادگیری تنبک: راهنمای گام به گام

تنبک، یکی از سازهای کوبه‌ای پرطرفدار در موسیقی ایرانی و خاورمیانه، با صدایی گرم و دلنشین، نواختن آن می‌تواند تجربه‌ای لذت‌بخش و پرفایده باشد. اگر شما نیز به یادگیری این ساز اصیل علاقه‌مند هستید، در اینجا راهنمایی گام به گام برای شروع این مسیر ارائه می‌کنیم:

1. انتخاب ساز مناسب:

• نوع تنبک: تنبک‌ها در انواع مختلفی از جمله چوبی، فلزی و سفالی تولید می‌شوند. تنبک‌های چوبی رایج‌ترین نوع هستند و برای افراد مبتدی مناسب‌ترند.
• اندازه تنبک: تنبک‌ها در اندازه‌های مختلفی از کوچک تا بزرگ عرضه می‌شوند. برای شروع، انتخاب یک تنبک با اندازه متوسط (حدود 30 تا 35 سانتی‌متر) توصیه می‌شود.
• کیفیت پوست: کیفیت پوست تنبک نقش مهمی در کیفیت صدا دارد. برای افراد مبتدی، استفاده از پوست‌های مصنوعی مشکلی ندارد، اما با پیشرفت در نوازندگی، بهتر است از پوست‌های طبیعی استفاده کنید.

2. تهیه لوازم جانبی:

• استند: برای تمرین و نواختن تنبک به یک استند مناسب نیاز دارید.
• کوسن: برای نشستن راحت‌تر هنگام نواختن تنبک، می‌توانید از یک کوسن استفاده کنید.
• مترونوم: مترونوم برای حفظ تمپو و ریتم در تمرینات ضروری است.
• کتاب آموزشی: کتاب‌های آموزشی متعددی برای تنبک وجود دارد که می‌توانید از آنها برای یادگیری اصول اولیه نوازندگی استفاده کنید.

3. یافتن معلم:

یادگیری تنبک از یک معلم باتجربه و ماهر می‌تواند به شما در پیشرفت سریع‌تر و اصولی‌تر کمک کند. در بسیاری از آموزشگاه‌های موسیقی و مراکز فرهنگی، کلاس‌های آموزش تنبک برگزار می‌شود. همچنین می‌توانید از طریق وب‌سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی، معلمان خصوصی تنبک را پیدا کنید.

4. تمرین مداوم:

مانند هر ساز دیگری، یادگیری تنبک نیز نیازمند تمرین مداوم و منظم است. سعی کنید روزانه حداقل 30 دقیقه تا 1 ساعت برای تمرین تنبک وقت بگذارید.

5. شروع با اصول اولیه:

در ابتدای یادگیری تنبک، باید بر روی اصول اولیه مانند نحوه صحیح گرفتن مضراب، ضربه زدن به پوست و حفظ ریتم تمرکز کنید.

6. یادگیری تکنیک‌های مختلف:

با تسلط بر اصول اولیه، می‌توانید به سراغ یادگیری تکنیک‌های مختلف نوازندگی تنبک بروید. تکنیک‌هایی مانند لرزش، ریز، سرانگشتی و تکنیک‌های حاشیه‌ای از جمله تکنیک‌های مهم در نوازندگی تنبک هستند.

7. صبر و حوصله:

یادگیری تنبک به زمان، صبر و حوصله نیاز دارد. از اشتباهات خود دلسرد نشوید و به تمرین مداوم ادامه دهید. با تلاش و پشتکار، می‌توانید به یک نوازنده تنبک ماهر تبدیل شوید.

منابع آموزشی:

• کتاب‌های آموزشی: کتاب‌های آموزشی متعددی برای تنبک وجود دارد که می‌توانید از آنها برای یادگیری اصول اولیه نوازندگی استفاده کنید.
• وب‌سایت‌ها: وب‌سایت‌های آموزشی متعددی در زمینه آموزش تنبک وجود دارد که می‌توانید از آنها برای یادگیری تکنیک‌های مختلف نوازندگی استفاده کنید.
• فیلم‌های آموزشی: فیلم‌های آموزشی متعددی در شبکه‌های اجتماعی مانند یوتیوب وجود دارد که می‌توانید از آنها برای یادگیری تکنیک‌های مختلف نوازندگی استفاده کنید.
• کلاس‌های آنلاین: کلاس‌های آنلاین متعددی برای آموزش تنبک وجود دارد که می‌توانید در آنها شرکت کنید.
• کلاس آموزشی :کلاس‌های حضوری برای آموزش تنبک در اهواز و در همه شهر ها وجود داردکه می‌توانید در آنها شرکت کنید.

نکات پایانی:

• از نوازندگی تنبک لذت ببرید: مهم‌ترین نکته در یادگیری هر سازی، لذت بردن از آن است. سعی کنید از نوازندگی تنبک لذت ببرید و از آن به عنوان راهی برای آرامش و خودابرازانه استفاده کنید.
• به موسیقی گوش کنید: گوش دادن به موسیقی، به خصوص موسیقی با تنبک، می‌تواند به شما در یادگیری ریتم و تکنیک‌های مختلف نوازندگی کمک کند.
• با نوازندگان دیگر تنبک بنوازید: نواختن تنبک با نوازندگان دیگر می‌تواند به شما در پیشرفت سریع‌تر و یادگیری تکنیک‌های جدید کمک کند.